From Good to Great – Deel 2
“Good is the enemy of Great!”. Waarom
behalen sommige bedrijven uitmuntende resultaten en blijven anderen op een
lager niveau opereren? Het is een vraag waarop Jim Collins in zijn boek “Good
to Great”, dat zo’n tien jaar geleden verschenen is, meerdere antwoorden geeft.
Zijn verhaal is het resultaat van een zeer uitgebreide studie, uitgevoerd aan
het einde van de 20ste eeuw, door een team van eenentwintig man. Zij
bestudeerden gedurende 5 jaar, wat uitmuntende bedrijven nu precies gemeenschappelijk
hebben en welke redenen kunnen geïdentificeerd worden, die uitleggen hoe en
waarom bedrijven evolueren tot uitmuntende ondernemingen.
In deel 1 werd “leiderschap” behandeld
en vandaag gaat het logischerwijze over diegenen die geleid worden, de
medewerkers. Uit de studie van Jim Collins’ team, komt sterk naar voren dat
leiderschap alleen niet genoeg is om een bedrijf van goed naar groots te
stuwen. Je dient ook een doorgedreven aandacht te hebben voor wie er in je
bedrijf aan de slag gaat. Opmerkelijk hierbij is het feit dat hij het zelfs
belangrijker vindt wie in het bedrijf aanwezig is dan wat het bedrijf met die
mensen uiteindelijk wil doen of bereiken. Iedereen vindt het natuurlijk vanzelfsprekend
dat het belangrijk is om de juiste mensen voor je organisatie te kunnen
aanwerven. Het is echter heel wat minder evident om te stellen dat dit nog
belangrijker is dan te bepalen wat je met je organisatie wenst te doen. Gelukkig
legt Jim Collins dit uit met een sprekende metafoor. Deze van een bus, zijn
bestemming en de passagiers op de bus.
“Good to Great” leiders bekommeren
zich in de eerste plaats om wie allemaal op de bus zit. Dan pas houden ze zich
bezig met waar de bus naar toe rijdt of welke weg hij zal volgen. De
kwaliteiten van de mensen op je bus bepalen immers mee wat mogelijk is en wat
niet. Aan de andere kant kunnen foute mensen een belangrijke hinderpaal zijn
voor je bedrijf. De juiste mensen brengen dikwijls wel de vernieuwende ideeën aan,
waar de leider zelf nog niet aan gedacht heeft. Dit kan heel zeker een belangrijke
invloed hebben op de richting die je met je bedrijf uit wilt gaan en is er mee
de oorzaak van waarom dergelijke medewerkers een bedrijf tot succes kunnen
brengen. De studie wees inderdaad uit dat “Good to Great” leiders in eerste
instantie de “foute medewerkers” uit het bedrijf lieten vertrekken om ze
vervolgens door de “juiste medewerkers” te vervangen en aan te vullen.
Maar wie zijn nu de “juiste” mensen
en misschien even belangrijk, wie zijn de “foute” medewerkers? Volgens Jim
Collins zijn de “foute” mensen, die passagiers op de bus, die louter en alleen voor
de bestemming op de bus zitten. De “juiste” mensen zijn volgens hem de
passagiers die op de bus stappen omwille van de andere mensen die op de bus
zitten. Als je er goed over nadenkt is het wel een heel fijne vergelijking.
Bekijk de eerste groep als de passagiers op een lijnbus, die elke dag zijn vast
traject rijdt en waar de medewerkers alleen maar op de bus stappen als middel
om hun bestemming te bereiken. Of de bus nu leeg of vol zit, je kunt je er vast
de dynamiek wel van voorstellen. De interactie en communicatie is eerder
minimaal en niet altijd positief.
Beschouw nu het tweede geval. Ik vergelijk
het dan met een tourbus, waar telkens een groep mensen op stapt omdat ze graag met
elkaar op de bus zijn, waar de bus ook naar toe gaat. Elke busrit wordt dan een
avontuur en de bestemming wordt bepaald door de passagiers en de chauffeur in
onderling overleg. Welke dynamiek zie je in dit plaatje? Waarschijnlijk zal er in
deze situatie veel meer interactie en communicatie zijn in de groep. Er zal
meer interesse zijn voor elkaar, voor het traject, de bus en ook de chauffeur
op de bus. Ik ben er evenzeer van overtuigd dat het er ook veel plezieriger en
positiever aan toe zal gaan tijdens de rit.
Level 5 leiders zijn heel
rigoureus in het toepassen van dit systeem. Rigoureus wil echter niet zeggen
meedogenloos, eerder in tegendeel. Meedogenloos personeel ontslaan is eerder
een kenmerk van
bedrijven die niet meespelen in de
“Champions League” van de bedrijfswereld. Rigoureus betekent consequent, maar
niet met de grove borstel. Individu per individu krijgt zijn kans om te tonen
dat hij niet alleen op de bus zit voor zijn bestemming, maar ook voor de mensen
op de bus en waarom niet, ook voor de bus zelf!
De achterliggende reden waarom dit
voor bedrijven zo belangrijk is, wordt duidelijk als je organisatie dient te
veranderen. Bij de mensen die de bus nemen voor de bestemming en het traject,
zoals bij een lijnbus het geval is, zullen de medewerkers furieus reageren als
de bus ineens van bestemming verandert of wanneer er voor een ander traject
gekozen wordt. Ik denk dat je best kunt indenken hoe de situatie er uit zou
kunnen zien als de buschauffeur je niet naar je bestemming brengt, maar geheel
ergens anders. De bereidheid om met de bus mee te gaan zal minimaal zijn.
Voor onze tweede groep medewerkers
is dat anders. Zij bepalen voortdurend mee welk traject en welke bestemming er
“op het menu” staat. Een traject of bestemmingsverandering zal daarom een
geheel andere reactie met zich meebrengen. Meer een toestand van verwachting en
gezonde spanning of iets dergelijks.
Het is voor mij alvast duidelijk
dat deze tweede voorwaarde om je bedrijf van “Good to Great” te laten
evolueren, steeds belangrijker wordt. Verandering is haast een permanent
gegeven geworden en voortdurend dient de bus zijn bestemming en traject aan te
passen aan de steeds sneller veranderende realiteit. Permanente communicatie en
interactie zijn dan ook cruciaal. Het wordt
daarom steeds belangrijker om hiervoor de nodige vaardigheden bij medewerkers
te ontwikkelen.
De juiste mensen zijn dus zeker
geen ja knikkers die als makke schapen in de veewagen stappen. De beste
medewerkers zijn zij die de vaardigheden hebben om mee te denken en die hun
mening ook durven uitspreken in constructieve gesprekken. Level 5 leiders hebben
in grote mate deze vaardigheden. Zij kunnen luisteren en durven de discussie of
liever het gesprek, met hun medewerkers aangaan. Het is alleen door rekening te
houden met de kennis en de kunde van alle medewerkers en deze te stimuleren, dat
bedrijven en organisaties van goed naar groots kunnen evolueren.
Het is veel moeilijker en zelfs
onmogelijk dit te bereiken met mensen die halsstarrig willen vasthouden aan wat
bestaat en die niet bereid zijn een bocht te nemen, hun bestemming aan te
passen en hun vaardigheden te ontwikkelen. Zij moeten rigoureus van de bus
verwijderd worden, ten voordele van hen die wel mee verantwoordelijkheid willen
opnemen voor het traject en de bestemming van je bus.
Peter Blokland
CEO BYAZ bvba